Έχεις σκεφτεί ποτέ ότι οι άλλοι μπορεί να σου συμπεριφέρονται άσχημα, επειδή εσύ η ίδια συμπεριφέρεσαι άσχημα στον εαυτό σου;
Το 1993 ο Rudy Giuliani, τότε δήμαρχος της Νέας Υόρκης μιλά για τη θεωρία των σπασμένων παραθύρων. O Rudy, δεν είχε κάνει κάτι το τρομερό. Απλά εφάρμοσε τη θεωρία που οι κοινωνιολόγοι James Q. Wilson και George L. Kelling είχαν ήδη αναπτύξει λίγα χρόνια νωρίτερα.
Ουσιαστικά το όλο νόημα αυτής της θεωρίας συμπυκνώνεται στην ιδέα πως όταν ένα κτίριο έχει σπασμένα παράθυρα, τα οποία δεν επισκευάζονται, τότε το να βανδαλιστεί περαιτέρω είναι ένα γεγονός πιθανόν αναπόφευκτο.
Τι σχέση έχει, όμως, αυτό με εσένα;
Εσύ είσαι μια χαρά. Κάθεσαι στο μπαλκονάκι σου, διαβάζεις «Το Τανγκό Θέλει Δύο», πίνεις το φρέντο σου και απολαμβάνεις τις πρώτες μέρες του καλοκαιριού. Φαίνεσαι καλά.
Και πρέπει να φαίνεσαι καλά.
Γιατί, αν το καλοσκεφτείς, είσαι κι εσύ ένα κτίριο. Και σκέψου πως τα δικά σου «παράθυρα» είναι ό,τι αφήνεις να βλέπουν οι έξω. Τα δικά σου «παράθυρα» είναι η εικόνα σου, το πόσο χαμογελάς, το πόσο σε φροντίζεις.
Αν, λοιπόν, εσύ δείξεις πως κάποιος άλλος ήρθε και στα έσπασε, τότε είναι πιθανόν ο επόμενος ή ο μεθεπόμενος που θα έρθει στη ζωή σου να στα βανδαλίσει περαιτέρω.
Το θέμα με τους βάνδαλους που επιτίθενται στα παράθυρα των κτιρίων είναι ότι στην πραγματικότητα δεν μένουν μόνο στα παράθυρα. Καταλήγουν σε καταλήψεις. Καταστρέφουν ό,τι βρουν μπροστά τους. Δεν έχουν σταματημό.
Και κάπως έτσι, να ξέρεις ότι, συμπεριφέρονται και οι βάνδαλοι των ψυχών.
Δεν θα επιτεθούν απλά στην εμφανή πληγή σου. Θα προχωρήσουν περαιτέρω. Θα σε δικάσουν. Θα θελήσουν να σε κάνουν να λυγίσεις. Θα στοχεύσουν στην προσωπικότητά σου, την αυτοπεποίθησή σου και ό,τι άλλο έχεις χτίσει με κόπο.
Κι έρχεσαι εσύ και μου λες «καλά όλα αυτά, αλλά πώς θα προστατευτώ;».
Η αλήθεια είναι πως καταλαβαίνω απολύτως την έκρηξή σου. Καταλαβαίνω ότι αυτή τη στιγμή το μόνο που σε καίει είναι να λύσεις το πρόβλημα. Πρέπει, όμως, να καταλάβεις ότι για να λύσεις ένα πρόβλημα, που μέχρι πρότινος πιθανόν να μην γνώριζες καν ότι υπάρχει, θα πρέπει να εντοπίσεις τη βασική του αιτία. Γι’ αυτό και ξεκίνησα με τη θεωρία των σπασμένων παραθύρων.
Η επιστήμη, φίλη, έχει δείξει πάμπολλες φορές ότι η στιγμή που ανακαλύπτεις το πρόβλημα, καθώς και την αιτία που κρύβεται πίσω από αυτό, είναι συνήθως μια στιγμή, πριν τη στιγμή της λύσης του.
Αφού πια γνωρίζεις ότι οι άνθρωποι σου βάζουν τρικλοποδιές, γιατί ΕΣΥ τους δείχνεις ότι τα βήματά σου είναι ασταθή, τότε γνωρίζεις και τι περίπου πρέπει να κάνεις, για να σταματήσουν να στις βάζουν.
Κατανοείς σιγά-σιγά ότι το να δείχνεις σούπερ έξτρα ευάλωτη δεν σε πολυσυμφέρει. Και αναρωτιέσαι στα καπάκια μήπως το να προσποιηθείς πως όλα είναι κομπλέ, όταν δεν είναι, φαντάζει καλύτερη λύση.
Fake it, till you make it
Η γιαγιά μου μού έλεγε μια φράση, την οποία φορώ σαν χρυσό σκουλαρίκι στο αυτί μου: «Fake it, till you make it αγόρι μου».
Και αυτό είναι το πρώτο πράγμα που θα σου προτείνω να κάνεις κι εσύ. Αν δεν μπορείς όντως να είσαι καλά σήμερα, παίξε τη σκηνή που και καλά είσαι καλά, ώστε αύριο να είσαι όντως καλά. Δεν είναι πάντα ό,τι καλύτερο, γιατί η μόνιμη προσποίηση δεν είναι βιώσιμη λύση.
Ωστόσο, κάτι ήξερε και η κυρά Στέλλα και ορισμένοι επιστήμονες που έλεγαν ότι η προσποίηση ενός θετικού συναισθήματος, μπορεί όντως αργά ή γρήγορα να φέρει το αντίστοιχο θετικο συναίσθημα. Κάτι σαν αυθυποβολή.
Αναγνώρισε τις αδυναμίες σου
Αν θέλεις η προσποίηση να πετύχει, τότε θα πρέπει να μην σταματήσεις να προσπαθείς και να δουλεύεις για όσο καιρό θα χρειαστεί να προσποιείσαι. Εν ολίγοις, σε προτρέπω όχι απλά να δείξεις πως δήθεν είναι όλα κομπλέ. Θα πρέπει να προσπαθήσεις να είσαι όντως αυτή που νιώθει ότι στη ζωή της είναι όλα κομπλέ.
Θα πρέπει να κοιτάξεις το μέσα σου και να δεις τι μπορείς να κάνεις για αυτο. Αυτός είναι ο βασικός κανόνας της αυτοβελτίωσης και όλοι όσοι βελτιώθηκαν, έκαναν το ίδιο πρώτο βήμα.
Αναγνώρισαν και αποδέχτηκαν τις αδυναμίες τους και έπειτα τις αντιμετώπισαν.
Διάβασε!
Σε κάθε περίπτωση, καλές συμβουλές δεν έχω πάρει μόνο από τη γιαγιά μου, της οποίας του παιδιού είμαι παιδί, συνεπώς δυο φορές παιδί της. Συμβουλές μου έδινε και η μάνα μου, που ήμουν μια φορά παιδί της. Και οι συμβουλές της δεν περιορίζονταν στο να πάρω ζακέτα, να μην πίνω πολύ καφέ ή να κάνω τα μαθήματά μου.
Καθώς, μάλλον, η μάνα μου γνώριζε τα όσα έλεγαν οι Mol, S. E., & Bus, A. G. για το διάβασμα, ανέκαθεν μου πρότεινε να αφιερώνω χρόνο σε αυτό –κυρίως εξωσχολικών βιβλίων.
Έλεγε πως το διάβασμα θα μου ανοίξει τους ορίζοντες, θα με βοηθήσει να εκφράζομαι αποτελεσματικότερα και θα μου προσφέρει γνώσεις, τις οποίες θα ανακαλώ κάθε φορά που θα έχω κάποιο πρόβλημα στη ζωή μου. Κι όλα αυτά πριν καν υπάρξουν στα ράφια των βιβλιοπωλείων τα βιβλία αυτοβελτίωσης ή κάποιος γαμάτος οδηγός για τη ζωή και τις σχέσεις, σαν «Το Τανγκό Θέλει Δύο».
Φιλενάδα, η μάνα δεν είχε καθόλου άδικο. Γιατί πράγματι το διάβασμα μπορεί και πληγές να επουλώσει και να σε θωρακίσει μέσα από τις γνώσεις που θα σου δώσει. Ως γνωστόν, η γνώση είναι δύναμη, και αφού θα την έχεις, κανένας κακοπροαίρετος βάνδαλος δεν θα μπορέσει να σου κάνει κακό.
Θα έχεις ήδη αρχίσει να αισθάνεσαι δυναμική, γιατί όντως θα έχεις αρχίσει να είσαι.
Beauté για πάντα
Το μόνο που θα εκκρεμεί, θα είναι το να ταιριάξεις το μέσα σου με το έξω σου.
Και θα το κάνεις. Και τότε θα δεις πως καθώς περιποιείσαι το σώμα σου ή το δέρμα σου, καθώς τρως σωστά, καθώς κοιμάσαι όσο πρέπει, καθώς δίνεις χρόνο στα χόμπι σου, τη χαλάρωση και τη γενικότερη ευεξία σου, θα αρχίσεις να εκπέμπεις το πόσο γαμάτα νιώθεις με τον εαυτό σου.
Οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν πως δίνεις τον χρόνο σου σε κάτι, επειδή αυτό το κάτι αξίζει. Άρα αυτόματα, ο καθένας θα πιστέψει πως αξίζεις και πως μάλιστα το γνωρίζεις.
Από κει και πέρα όλα θα μπουν στο δρόμο τους. Οι άντρες –αλλά και γενικότερα οι άνθρωποι– θα σε προσεγγίζουν αποκλειστικά, για να εκφράσουν τον θαυμασμό τους, για να σου πουν πόσο σε γουστάρουν, για να σε κάνουν φίλη ή συνάδελφο. Γιατί πλέον θα είσαι ο άνθρωπος που όλοι οι άνθρωποι θα θέλουν να έχουν στη ζωή τους.
Αν το μελετήσεις ώριμα και καθαρά, η σκέψη μας πίσω απ’ την τάση μας να καταστρέφουμε κάτι ή κάποιον που δείχνει πως είναι ήδη ψιλοκατεστραμμένος είναι απλή: «Έλα μωρέ, χάλασε. Ας το αποτελειώσω».
Μπορείς να τους κατηγορήσεις που σε «αποτελειώνουν» όταν όλοι μας το κάνουμε; Μάλλον όχι.
Οπότε, η αυτοβελτίωση είναι μονόδρομος: Κάνε κλικ εδώ και επούλωσε τις πληγές σου.
Επιστημονικές πηγές:
Swann, W. B., Jr., Chang-Schneider, C., & McClarty, K. (2007). Do people’s self-views matter? Self-concept and self-esteem in everyday life. American Psychologist, 62(2), 84–94.
Côté, S., Kraus, M. W., Cheng, B. H., Oveis, C., van der Löwe, I., Lian, H., & Keltner, D. (2011). Social power facilitates the effect of prosocial orientation on empathic accuracy. Journal of Personality and Social Psychology, 101(2), 217–232.
Mol, S. E., & Bus, A. G. (2011). To read or not to read: a meta-analysis of print exposure from infancy to early adulthood. Psychological Bulletin, 137(2), 267–296.
Neff, K. D., & Germer, C. K. (2013). A pilot study and randomized controlled trial of the mindful self-compassion program. Journal of Clinical Psychology, 69(1), 28–44.