Όταν είμασταν μικροί, φοβόμασταν το φάντασμα κάτω από το κρεβάτι μας ή το μπαμπούλα που θα μας έπαιρνε μακριά από τους γονείς μας, αν δεν τρώγαμε όλο μας το φαγητό. Τώρα που μεγαλώσαμε, ευτυχώς είμαστε πλέον ατρόμητοι, δε μας φοβίζει τίποτα…ε;
Μακάρι να ήταν έτσι. Αλλά μάλλον όλοι μας και τώρα που είμαστε ενήλικοι έχουμε πράγματα, ιδέες και καταστάσεις που μας φοβίζουν. Απλά δεν είναι πια το φάντασμα ούτε ο μπαμπούλας ούτε κάποιο τέρας. Είναι οι υποχρεώσεις, το μέλλον, η μοναξιά, η δέσμευση και άλλα τόσα.
Ο φόβος είναι ίσως το χειρότερο συναίσθημα που νιώθουμε οι άνθρωποι. Και αυτό επειδή δεν έρχεται ποτέ μόνος του, αλλά χέρι-χέρι μαζί με το άγχος, τις τύψεις, τη θλίψη. Μας κάνει να νιώθουμε “μικροί”, μη αρκετοί, πολλές φορές και ανήμποροι και τεστάρει τα όρια, αλλά και το θάρρος μας. Σε τι εξυπηρετεί όμως να αισθανόμαστε έτσι; Γενικά έχεις ποτέ σκεφτεί για ποιο λόγο αισθανόμαστε φόβο;
Τι είναι ο φόβος
Ο φόβος είναι το δυσάρεστο συναίσθημα που προκύπτει από τη συνειδητοποίηση ότι βρισκόμαστε μπροστά σε έναν κίνδυνο ή μια απειλή. Είναι ένα από τα 7 βασικά συναισθήματα που νιώθουμε, ενώ τα υπόλοιπα είναι η θλίψη, η χαρά, ο θυμός, η έκπληξη, το ενδιαφέρον και η αηδία.
Και όπως όλα τα συναισθήματα που βιώνουμε οι άνθρωποι, έτσι και ο φόβος, έχει το δικό του σκοπό και τη δική του λειτουργία. Αισθανόμαστε φόβο, ούτως ώστε να μπορούμε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από έναν κίνδυνο ή μια απειλή.
Ο φόβος επί της ουσίας είναι αυτός που μας λέει ότι υπάρχει κάτι γύρω μας το οποίο πρέπει να προσέξουμε, αλλιώς μπορεί να τραυματιστούμε, να πονέσουμε, να πεθάνουμε και αυτό είναι κάτι που συμβαίνει αυτόματα, χωρίς να χρειαστεί να σκεφτούμε, ώστε να μπορούμε να αντιδράσουμε άμεσα κα να προλάβουμε το “κακό”.
Επομένως, μπορεί να απεχθανόμαστε να νιώθουμε φοβισμένοι, αλλά η χρησιμότητα του φόβου στις ζωές μας είναι πολύ μεγάλη. Το θέμα είναι να μπορούμε να ξεχωρίσουμε τον χρήσιμο από τον ζημιογόνο φόβο.
Φόβοι VS Φοβίες
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η φοβία είναι ένας επίμονος, υπερβολικός, μη ρεαλιστικός φόβος για ένα αντικείμενο, άτομο, ζώο, δραστηριότητα ή κατάσταση. Πρόκειται για ένα είδος αγχώδους διαταραχής. Και αυτή είναι η βασική διαφορά της από το φόβο, ο οποίος είναι απλά ένα συναίσθημα. Ένα άτομο με φοβία είτε προσπαθεί να αποφύγει αυτό που προκαλεί το φόβο, είτε το υπομένει με μεγάλο άγχος και αγωνία.
Με πολύ απλά λόγια, η φοβία είναι ένας παράλογος φόβος, ο οποίος προκαλείται στον άνθρωπο ακόμη κι αν δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος. Για παράδειγμα, κάποιος που έχει αραχνοφοβία, αισθάνεται άβολα, φοβάται, αγχώνεται και μπορεί να πάθει ακόμα και κρίση πανικού και μόνο στη σκέψη ότι υπάρχει μια αράχνη κάπου στο χώρο, χωρίς καν να τη βλέπει ή να υπάρχει όντως.
Αφού, λοιπόν, εξηγήσαμε τι ακριβώς είναι αυτό το συναίσθημα, ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για ορισμένες φοβίες και φόβους που σχετίζονται με τις ερωτικές, φιλικές και γενικά όλες τις σχέσεις που διαμορφώνουμε με άλλους ανθρώπους στη ζωή μας.
Λέω να ξεκινήσουμε από τις κάπως πιο κουφές και άγνωστες και να συνεχίσουμε με πιο γνωστούς και κοινούς φόβους, και να εξηγήσουμε για ποιο λόγο υπάρχουν, αλλά και πώς μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε.
1. Η φοβία… του φιλιού
Φίλη που μας διαβάζεις και έχεις αυτή τη φοβία, σε παρακαλώ, στείλε μας στο Instagram να μιλήσουμε! Θέλουμε πολύ να ακούσουμε από ένα άτομο που το βιώνει πώς είναι η εμπειρία, πώς και αν αντιμετωπίζεται και πότε κατάλαβε ότι την έχει.
Να σου πω, όμως, πρώτα περί τίνος πρόκειται. Η φοβία του φιλιού ή philematophobia είναι ο παράλογος φόβος του να φιλάς άλλους ή να σε φιλάνε. Αν έχεις τη φοβία του φιλιού, βρίσκεις το φιλί μια αποκρουστική και αηδιαστική εκδήλωση στοργής, αγάπης, τρυφερότητας κτλ.
Τα άτομα με αυτή τη φοβία και μόνο στη σκέψη μπορεί να αισθάνονται απίστευτο άγχος, τρόμο, ακόμη και κρίση πανικού. Φυσικά, από άτομο σε άτομο τα συμπτώματα και οι συνθήκες αλλάζουν. Άλλους δεν τους ενοχλεί τόσο η σκέψη, αλλά δε μπορούν με τίποτα την πράξη. Κάποιοι μπορούν να υποστούν ένα μικρό φιλί στο μάγουλο, αλλά σε καμία περίπτωση φιλί στο στόμα, έστω και πεταχτό.
Οπότε, όπως καταλαβαίνεις, πολλά άτομα με τη συγκεκριμένη φοβία δεν αντέχουν ούτε καν ένα πεταχτό φιλί στο μάγουλο από τη μητέρα τους, αλλά ούτε και από τον ερωτικό τους σύντροφο.
Φυσικά, αυτή η φοβία, αν το σκεφοτύμε καλύτερα, είναι ικανή να δημιουργήσει θέματα συντροφικότητας στο άτομο, αφού το δυσκολεύει πολύ να δημιουργήσει στενές, ρομαντικές σχέσεις με άλλους λόγω του έντονου φόβου του να τους φιλήσει.
Λόγω του φόβου τους, μπορεί να φαίνονται αδιάφοροι, ψυχροί, αντικοινωνικοί, ακόμη και άκαρδοι. Και βέβαια έχουν και το βάρος του να αντιμετωπίσουν αυτή τη λάθος εικόνα που έχουν οι γύρω τους για αυτούς και να προσπαθήσουν με κάθε άλλο τρόπο να δείξουν τη στοργικότητα και το ενδιαφέρον τους.
Η αλήθεια είναι πως η φοβία αυτή είναι άγνωστη στους περισσότερους από εμάς και αυτό κάνει τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολο για όσους τη βιώνουν. Σκέψου, για παράδειγμα, το αγόρι σου να μη θέλει να σε φιλήσει. Χίλιες δυο σκέψεις μπορεί να περάσουν από το μυαλό σου: ότι δε σε αγαπάει, ότι δεν του κάνει κου-κου μαζί σου, ότι μυρίζει η αναπνοή σου, αλλά όχι ότι έχει φοβία στο φιλί. Και με το δίκιο σου δηλαδή.
Και κάπως έτσι, άνθρωποι που βιώνουν τη φοβία του φιλιού, έρχονται αντιμέτωποι και με αισθήματα μοναξιάς και απομόνωσης. Μάλιστα, έρευνες έχουν δείξει ότι η φοβία αυτή μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε καταθλιπτικά συμπτώματα.
2. Ερωτοφοβία
Η ερωτοφοβία είναι ένας γενικός όρος που περιλαμβάνει όλες τις φοβίες που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος γύρω από το σεξ, όπως:
- Συνουσιοφοβία: πρόκειται για το φόβο της ερωτικής επαφής. Ένα άτομο με συνουσιοφοβία μπορεί να ερωτευτεί, να έχει σχέση, να του αρέσει η επαφή με το/τη σύντροφό του όπως τα φιλιά, οι αγκαλιές τα χάδια, αλλά φοβάται να προχωρήσει στο ψητό…
- Παραφοβία: είναι ο φόβος στις σεξουαλικές “διαστροφές”. Δηλαδή, ένα άτομο που έχει παραφοβία δεν έχει κανένα πρόβλημα να κάνει σεξ, αρκεί αυτό να μην παρεκκλίνει από το “παραδοσιακό” όπως αυτό το έχει στο μυαλό του και να μη χρειάζεται να κάνει νέα πράγματα για να ικανοποιήσει τα γούστα του/τη συντρόφου του. Μάλιστα, πολλά από τα άτομα που δηλώνουν ότι έχουν παραφοβία, αναφέρουν ότι φοβούνται ότι αν δοκιμάσουν κάποια φαντασίωση/φετίχ στο σεξ, θα γίνουν διαστροφικοί.
- Αφηφοβία: οι άνθρωποι με αφηφοβία δεν αντέχουν καθόλου την επαφή, μερικοί ούτε καν ένα απλό χάδι από το άλλο τους μισό, από ένα φίλο ή την οικογένειά τους. Και βέβαια ούτε οι ίδιοι θέλουν να αγγίζουν τους άλλους. Σκέψου να έχεις αφηφοβία, να μένεις Αθήνα και να πρέπει να μπεις στο μετρό…
- Γυμνοφοβία: με τη γυμνοφοβία εννοούμε το φόβο του να είμαστε εμείς οι ίδιοι γυμνοί ή να βλέπουμε γυμνό κάποιον άλλον. Μερικές φορές η γυμνοφοβία μπορεί να συνδέεται με θέματα αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης. Για παράδειγμα, αν δεν αγαπάς την εικόνα του σώματός σου και δε θέλεις καν να το βλέπεις, πόσο μάλλον να το βλέπουν άλλοι, μπορεί να αποκτήσεις γυμνοφοβία.
Οι αιτιές που μπορούν να προκαλέσουν ερωτοφοβία, ιδιαίτερα συνουσιοφοβία είναι αρκετές και περίπλοκες. Όπως μπορούμε να διαβάσουμε και σε σχετικό επιστημονικό άρθρο, πολλές φορές ο φόβος απέναντι στο σεξ μπορεί να προέρχεται από κάποια παλιότερη τραυματική εμπειρία που είχαμε, όπως σεξουαλική κακοποίηση.
Άλλοι άνθρωποι φοβούνται την ερωτική επαφή, επειδή τους προκαλεί άγχος το αν θα “αποδώσουν” ικανοποιητικά. Δεν είναι σίγουροι για τον εαυτό τους, θεωρούν πως δεν είναι αρκετά καλοί ή ότι την επίμαχη στιγμή κάτι θα συμβεί και δε θα μπορέσουν να ολοκληρώσουν το έργο τους.
Φυσικά η ερωτοφοβία είναι μια διαταραχή που πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη βοήθεια ενός ειδικού. Και όσο πιο γρήγορα, τόσο το καλύτερο.
3. Φιλοφοβία
Όχι, δεν είναι ο φόβος του να έχεις φίλους ούτε ο φόβος του φιλιού που αναφέραμε πιο πάνω. Είναι ο φόβος που βιώνουν κάποιοι άνθρωποι απέναντι στον έρωτα. Φοβούνται με απλά λόγια να αφεθούν και να ερωτευτούν. Αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι δε μπαίνουν σε σχέση, όμως είναι πολύ προσεκτικοί, συχνά κλειστοί και δεν αφήνουν ιδιαίτερα περιθώρια για να αναπτυχθεί η σχέση τους, με το φόβο μήπως και νιώσουν κάτι παραπάνω.
Ε, και όπως καταλαβαίνεις, αυτό δε μπορεί να πάει και πολύ καλά… Γιατί, όπως έχουμε ξαναπεί, αν δεν υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία και σύνδεση με το αγόρι σου, η σχέση θα είναι στην καλύτερη… μεχ. Αυτή η κατάσταση εκτός του ότι προκαλέι συνεχώς άγχος στο άτομο που έχει φιλοφοβία, αφήνει και με άπειρα ερωτηματικά το άλλο άτομο, που δεν ξέρει αν κάνει κάτι λάθος το ίδιο, αν πραγματικά υπάρχει αγάπη εδώ και αν υπάρχει γενικά λόγος να συνεχίζεται αυτή η σχέση.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η φοβία αυτή μπορεί να είναι αποτέλεσμα κάποιας παλιότερης τραυματικής εμπειρίας. Αν ήσουν φουλ ερωτευμένη π.χ. με κάποιον ο οποίος αποδείχθηκε τραννός μαλάκας και είχες ζήσει μια έντονα τοξική σχέση, ίσως αυτό σου προκάλεσε φοβία για τον έρωτα.
4. Ανδροφοβία
Και όμως υπάρχει και φοβία… των ανδρών. Φυσικά οι creepy άνδρες γύρω μας είναι δυστυχώς πολλοί και αρκετές φορές καθώς ετοιμαζόμαστε για ένα πρώτο ραντεβού αναρωτιόμαστε τι στο καλό μπορεί να συναντήσουμε και με τόσα που γίνονται γύρω μας ένας φόβος μας πιάνει.
Η ανδροφοβία, όμως, είναι κάτι πολύ παραπάνω από αυτό. Είναι ο φόβος, η αίσθηση του άγχους και του πανικού, όταν πρέπει να συναναστραφείς έναν άνδρα, ειδικά σε ρομαντικό/ερωτικό πλαίσιο. Για τις γυναίκες που έχουν ανδροφοβία (αν και υπάρχουν και πολλοί άνδρες), ο άνδρας είναι κάτι σαν τον Βελζεβούλ. Πιστεύουν ότι είναι η πηγή όλων των κακών, της πονηριάς, του ψέματος, της θλίψης, του πόνου (βέβαια κάποιοι όντως έτσι είναι, φίλη).
Ακόμη και αν έχουν καλούς τρόπους, είναι ευγενικοί, στοργικοί, φιλικοί, θεωρούν πως όλα αυτά είναι μια μάσκα, πίσω από την οποία κρύβουν τον κακό τους εαυτό και περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να τη βγάλουν και να κάνουν κακό.
Και σε αυτή την περίπτωση, η φοβία αυτή μπορεί να αναπτυχθεί έπειτα από μια τρυματική εμπειρία με θύτη έναν άνδρα.
5. Η φοβία στις… όμορφες γυναίκες
Είναι σύνηθες φαινόμενο στους άντρες όταν βγαίνουν με μια “αντικειμενικά” ωραία γυναίκα για πρώτη φορά να έχουν ένα κάποιο άγχος. Αλλά από αυτό μέχρι να έχουν ολόκληρη φοβία στις όμορφες γυναίκες υπάρχει τεράστια απόσταση.
Και όμως υπάρχει και αυτή η φοβία, κατά την οποία άντρες που συναναστρέφονται όμορφες γυναίκες στη δουλειά, στην παρέα ή που έστω είναι κάπου κοντά τους και πρέπει να αλληλεπιδράσουν μαζί τους, τα χάνουν, παγώνουν, αγχώνονται και φοβούνται.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η φοβία στις όμορφες γυναίκες, που στα αγγλικά ονομάζεται venustrophobia, είναι αποτέλεσμα χαμηλής αυτοεκτίμησης και κακής αυτοεικόνας. Με απλά λόγια, ένας άνδρας που βλέπει μια γυναίκα την οποία θεωρεί πανέμορφη, αυτομάτως θεωρεί ότι δεν είναι ικανός, αρκετός, όμορφος, για να την προσεγγίσει, έστω να της απευθύνει το λόγο.
Έτσι, αμέσως αγχώνεται και δε μπορεί να αρθρώσει λέξη κοντά της…
Είδες, φίλη; Δεν είναι ότι δε σε θέλει, απλά είσαι πανέμορφη και τρόμαξε ο άνθρωπος!
6. Γαμοφοβία
Η γαμοφοβία είναι ο φόβος… στο γάμο. Πού πήγε το μυαλό σου; Αυτή η φοβία είναι, όπως και άλλες πολλές, παρεξηγημένη, γιατί χρησιμοποιείται ως δικαιολογία από άτομα που απλά θέλουν να αποφύγουν τη δέσμευση και δεν είναι αρκετά ώριμα για να ξεκαθαρίσουν τη θέση και τις προθέσεις τους.
Υπάρχει, όμως, και στέκεται για πολλούς ανθρώπους εμπόδιο στο να καταφέρουν να αναπτύξουν μακροχρόνιες ερωτικές σχέσεις.
Μια παρόμοια φοβία είναι η anuptaphobia, όπως ονομάζεται στα αγγλικά και πρόκειται για το φόβο μήπως παντρευτείς το “λάθος” άτομο. Και οι δύο αυτές φοβίες σχετίζονται με το φόβο για οικειότητα και το φόβο της δέσμευσης, φυσικά, για τους οποίους θα μιλήσουμε αμέσως τώρα.
6. Ο φόβος για οικειότητα
Εσύ έχεις διαβάσει το νέο μας E-Book “ΤΟ ΤΑΝΓΚΟ ΘΕΛΕΙ ΔΥΟ”; Αν όχι, καλέ τι κάνεις και δεν τρέχεις αμέσως να το αποκτήσεις;
Αν όμως, το έχεις ήδη αποκτήσει, ίσως να θυμάσαι ότι έχουμε αναφερθεί στο φόβο για οικειότητα, όταν μιλήσαμε για τους πιθανούς λόγους που σε κρατάνε πίσω από το να ερωτευτείς ή/και να δημιουργήσεις μια ερωτική σχέση όπως τη φαντάζεσαι.
Για να φρεσκάρω λίγο τη μνήμη σου, είχαμε ξεκινήσει τονίζοντας ότι ο φόβος για οικειότητα δεν έχει σχέση με το φόβο για μονογαμία (μπορείς να έχεις φόβο για οικειότητα ακόμη και αν είσαι σε σχέση). Ουσιαστικά, είναι η αδυναμία μας να αφεθούμε σε έναν άνθρωπο, να εκφραστούμε, να είμαστε ο εαυτός μας και να μην διστάζουμε να δεθούμε βαθύτερα μαζί του φοβούμενοι ότι θα πληγωθούμε ή θα εκτεθούμε ανεπανόρθωτα.
Αυτή τη σύνδεση μεταξύ του φόβου για οικειότητα και των ρομαντικών σχέσεων ερεύνησαν το 2001 καθηγητές από το Πανεπιστήμιο του Μισσούρι και το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, οι οποίοι προσπάθησαν να «μετρήσουν» τα επίπεδα φόβου οικειότητας 243 ζευγαριών. Έξι μήνες μετά, επικοινώνησαν μαζί τους για να τους ρωτήσουν αν είναι ακόμη μαζί. Αυτό που προέκυψε από τη μελέτη, κυρίως όσον αφορά στις γυναίκες, είναι ότι όσες είχαν χωρίσει σε αυτό το διάστημα των έξι μηνών, είχαν μεγαλύτερο φόβο για οικειότητα από ότι οι γυναίκες που βρίσκονταν ακόμη σε σχέση.
Από αυτή την έρευνα κρατάμε δύο πολύ σημαντικές πληροφορίες: πρώτον, ακόμη και αν βρισκόμαστε σε σχέση, είναι πιθανό να έχουμε fear of intimacy, όπως ονομάζεται στα αγγλικά, και να μην την απολαμβάνουμε, διότι πολύ απλά δεν αφήνουμε τον εαυτό μας ελέυθερο να τη ζήσει. Δεύτερον, το φαινόμενο αυτό είναι ικανό να μας οδηγήσει στο χωρισμό, αν δεν μπορέσουμε να το αντιμετωπίσουμε.
Πώς όμως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το φόβο για οικειότητα;
Όπως σε όλα τα προβλήματά μας, έτσι κι εδώ, η μισή λύση είναι πρώτα απ’ όλα να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα. Πάμε να δούμε, λοιπόν, στοιχεία που θα πρέπει να ψάξεις στις πράξεις και τις σκέψεις σου, αν έχεις υποψίες ότι φοβάσαι την οικειότητα, σύμφωνα με τη Δρα, ειδική στο σεξ και τις σχέσεις, Tommy Nelson.
- Νιώθεις άβολα όταν κάποιος σου εκφράζει τα συναισθήματά του;
Μήπως όταν το αγόρι σου λέει ότι σε αγαπάει και περνάει τέλεια μαζί σου, αντί να χαίρεσαι και να ανταποδίδεις, κριντζάρεις και αλλάζεις τη συζήτηση; Ή ακόμη χειρότερα, αποφεύγεις τις συζητήσεις για τη σχέση σας, για τα προβλήματά του ή τα δικά σου και γενικά οτιδήποτε πιο προσωπικό;
Εντάξει, κάποιος θα μπορούσε να πει ότι αυτές ίσως είναι αθώες αντιδράσεις ενός ατόμου που απλά μπορεί να μην έχει πάντα όρεξη να μιλά για τα συναισθήματά του και θέλει να χαλαρώνει κάνοντας άλλες δραστηριότητες με το/τη σύντροφό του.
Αν όμως δεν θέλεις ΠΟΤΕ να μιλάς για τέτοια θέματα με το αγόρι σου, μήπως να το ξανασκεφτείς; Για παράδειγμα, την επόμενη φορά που θα βρεθείς στην ίδια θέση, αναρωτήσου «Είναι λογικό να αισθάνομαι άβολα, όταν το αγόρι μου μου λέει ότι με αγαπά;», «Νιώθω το ίδιο άβολα κάθε φορά που ο οποιοσδήποτε μου εκφράζει τα συναισθήματά του;». Σιγά-σιγά, λοιπόν, θα μπορέσεις να καταλάβεις εάν η δυσκολία σου αυτή εμφανίζεται σε όλες σου τις σχέσεις (π.χ. με φιλους και οικογένεια) ή αν αφορά μόνο στο συγκεκριμένο άτομο.
- Δεν εκφράζεσαι;
Έστω ότι επιστρέφεις μετά από μια μεγάλη μέρα στο σπίτι και το αγόρι σου, βλέποντάς σε κουρασμένη, προβληματισμένη ή ταραγμένη σε ρωτάει πώς ήταν η μέρα σου. Τι του απαντάς; Του μιλάς για τη μέρα σου στη δουλειά; Του λες για τον πελάτη που σε έβαλε να του κατεβάσεις τη μισή αποθήκη παπούτσια να δοκιμάσει και στο τέλος σου είπε «ευχαριστώ, μια ματιά ήθελα να ρίξω»; Ή απαντάς ένα απλό «καλά είμαι» και πας καρφί στο δωμάτιο;
Βέβαια, είναι απόλυτα λογικό να θέλεις χρόνο με τον εαυτό σου ή να μην έχεις πάντα τη διάθεση να μοιράζεσαι οτιδήποτε σου συμβαίνει με το αγόρι σου. Αυτό, όμως, είναι εντελώς διαφορετικό από το να μην θέλεις να μοιράζεσαι τίποτα προσωπικό μαζί του.
Σε αυτήν την περίπτωση, είναι καλό να αναρωτηθείς: «Μήπως δεν του έχω αρκετή εμπιστοσύνη; Μου έχει δώσει δικαίωμα να μην του εμπιστεύομαι τα αισθήματά μου ή δεν μου επιτρέπει για κάποιο λόγο να το κάνω;» Αν καταλήξεις ότι τίποτα από τα παραπάνω δεν ισχύει, τότε ίσως φοβάσαι την οικειότητα.
- Μήπως σαμποτάρεις τη σχέση σου;
Στο E-Book, επίσης, μιλώντας για την αυτοεκτίμηση, αναφέραμε ότι ίσως να αυτοσαμποτάρεσαι στον ερωτικό τομέα, επειδή ενδεχομένως νιώθεις πως δεν σου αξίζει μια ευτυχισμένη σχέση. Υπάρχει, όμως, και η περίπτωση να το κάνεις, επειδή στην πραγματικότητα δεν είσαι έτοιμη για μια αληθινή δέσμευση και φοβάσαι να δεθείς και να αποκτήσεις περισσότερη οικειότητα με το αγόρι σου.
Σε αυτήν την περίπτωση, όπως και σε όλες τις παραπάνω, η λύση είναι απλή (όχι πάντα και εύκολη όμως): το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να αναρωτηθείς είναι αν φοβάσαι την οικειότητα με ένα συγκεκριμένο άτομο ή με τα περισσότερα άτομα στη ζωή σου.
Ας πάρουμε την πρώτη περίπτωση, που αφορά σε ένα συγκεκριμένο άτομο: βγαίνεις ή είσαι με κάποιον που δεν σου εμπνέει εμπιστοσύνη να εκφράζεσαι και να «εκτίθεσαι» μιλώντας για σένα; Απλά πες του το. Συζήτησέ το, πόσο μάλλον αν πρόκειται για το αγόρι σου. Εάν συνεχίσεις να αισθάνεσαι έτσι, ακόμη και αν δεν υπάρχει προφανής λόγος που δεν μπορείς να του ανοιχτείς, ίσως θα πρέπει να σκεφτείς σοβαρά αν αξίζει ο χρόνος που αφιερώνεις σε αυτή τη σχέση. Εξάλλου, καμιά φορά το ένστικτό μας ξέρει καλύτερα.
Από την άλλη πλευρά, εάν συνειδητοποιείς, σιγά-σιγά, ότι έχεις αυτό το θέμα με όλους του ανθρώπους γύρω σου, τότε σίγουρα μιλάμε για το φαινόμενο fear of intimacy. Στην περίπτωση αυτή, η δουλειά με τον εαυτό μας, είτε μόνες μας είτε με τη βοήθεια ενός ειδικού, είναι απαραίτητη.
Μια βάση για να ξεκινήσεις την αυτοβελτίωση και να αντιμετωπίσεις αυτόν τον φόβο είναι η εξής: σίγουρα θα έχεις, ή έστω θα είχες, κάποτε ένα άτομο στη ζωή σου (σύντροφος, φίλος, αδελφός/αδελφή) με το οποίο είχατε/έχετε μεγάλη οικειότητα. Σκέψου πόσο διαφορετική είναι αυτή η σχέση σε σύγκριση με τις υπόλοιπες που έχεις και όλα τα θετικά που έχεις αποκομίσει από αυτή: δοτικότητα, εμπιστοσύνη, ειλικρίνεια, αυθορμητισμός.
Έτσι θα αρχίσεις να συνειδητοποιείς τη σημασία του να έχεις στη ζωή σου ανθρώπους με τους οποίους μπορείς να είσαι 100% ο εαυτός σου και σταδιακά θα ξεκινήσει η διαδικασία για να ξεπεράσεις το φόβο για οικειότητα.
7. Ο φόβος για δέσμευση
Ο φόβος για δέσμευση μοιράζεται αρκετά κοινά χαρακτηριστικά με το φόβο για οικειότητα, όπως θα καταλάβεις αμέσως. Ας δούμε όμως περί τίνος ακριβώς πρόκειται, ώστε να μάθουμε να τους ξεχωρίζουμε.
Οι άνθρωποι που βιώνουν φόβο της δέσμευσης δυσκολεύονται να δεσμευθούν σε οποιονδήποτε τομέα της ζωής τους: τα ερωτικά, τα επαγγελματικά, τις φιλίες τους κ.α. Ο φόβος της δέσμευσης στην ουσία είναι ο φόβος της απόφασης. Οι άνθρωποι αυτοί δε μπορούν να πάρουν μια οριστική απόφαση εύκολα, αφού τους είναι οδυνηρά δύσκολο να αφήσουν πίσω όλες τις υπόλοιπες εναλλακτικές που θα μπορούσαν να είχαν επιλέξει.
Είναι αυτό το “τι θα γινόταν, αν…”, που πολύ συχνά μας βασανίζει. Και με κάποιο μαγικό τρόπο, όταν τελικά καταφέρνουμε και παίρνουμε τη ρημάδα την απόφαση, ξαφνικά όλες οι άλλες επιλογές που αφήσαμε μας φαίνονται καλύτερες.
Βέβαια, όπως μπορείς να διαβάσεις και σε σχετικό άρθρο, για τους ανθρώπους αυτούς η απόφαση είναι δύσκολη υπόθεση, όταν αφορά έναν άλλον άνθρωπο. Με λίγα λόγια, δε μπορούν να δώσουν υποσχέσεις σε κάποιον άλλον. Ενώ σε άλλου είδους αποφάσεις, που δε σχετίζονται άνθρωποι, δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα να δεσμευθούν, όπως για παράδειγμα στην απόφαση να πάρουν ένα δάνειο ή να αγοράσουν ένα νέο αμάξι.
Όταν, λοιπόν, μιλάμε για φόβο της δέσμευσης στα ερωτικά, εννοούμε ότι κάποιος αισθάνεται συνεχώς ανέτοιμος να κάνει το επόμενο βήμα με το/τη σύντροφό του. Ένα τέτοιο άτομο το λούζει κρύος ιδρώτας, όταν κάτι μεγάλο και σημαντικό έρχεται να αλλάξει τη σχέση του προς κάτι πιο δεσμευτικό.
Αυτό το “κάτι πιο δεσμευτικό” μπορεί να είναι η απόφαση να γίνει η σχέση αποκλειστική, μπορεί να είναι να ανταλλάξετε κλειδιά, να συγκατοικήσετε, να παντρευτείτε κ.ο.κ. Βέβαια, πολλοί δε φτάνουν ποτέ ούτε κάν στο πρώτο στάδιο, δηλαδή την αποκλειστική σχέση.
Παρ’ όλα αυτά, πολλές φορές οι άνθρωποι που φοβούνται τη δέσμευση προσπαθούν να αντιμετωπίσουν αυτό το φόβο τους, όταν βρίσκουν το κατάλληλο άτομο και τολμούν να δεσμευθούν. Τη σχέση, βέβαια, με ένα τέτοιο άτομο δεν τη λες και περίπατο. Ίσως να βλέπεις ότι προχωράτε αργά, ίσως να νιώθεις ότι σου κρύβει πράγματα, μπορεί ακόμα και να αμφιβάλλεις για τα συναισθήματά του καμιά φορά, επειδή πολύ απλά δε γνωρίζεις τι είναι αυτό που τον κρατάει πίσω.
Μια πρώτη και λογική σκέψη, όταν έχουμε να κάνουμε με έναν απόμακρο σύντροφο, ο οποίος δείχνει να φοβάται τις ευθύνες της σχέσεις, είναι ότι φοβάται τη δέσμευση. Οπότε, καλό είναι να γνωρίζουμε τα σημάδια του φόβου της δέσμευσης, ώστε να μπορούμε να τα εντοπίσουμε αρχικά σε εμάς, αν υπάρχουν, αλλά και στο άτομο που μας ενδιαφέρει. Τα πιο σημαντικά από αυτά, λοιπόν, είναι τα εξής:
Δεν έχεις κάνει ποτέ (μακροχρόνια) σχέση
Έστω ότι είσαι γύρω στα 30-35, νιώθεις ερωτική έλξη για άλλους ανθρώπους και σου αρέσει η συντροφικότητα. Παρ’ όλα αυτά, δεν έχεις κάνει ποτέ σχέση. Ή μπορεί και να είχες κάνει κάποτε, τώρα που το ξανασκέφτεσαι, πριν 5-6 χρόνια, αλλά κράτησε μόνο 3-4 μήνες. Μήπως να πάρεις λίγο το χρόνο σου να σκεφτείς τι παίζει εδω;
Επίσης, μπορεί να έχει αρκετές εμπειρίες από σχέσεις, αλλά αυτές οι σχέσεις να έμεναν πάντα εντός ορισμένου πλαισίου. Αυτό μπορεί να σημαίνει, για παράδειγμα, ότι ακόμη κι αν ήταν μακροχρόνιες, δεν ήταν απόλυτα δεσμευτικές. Π.χ. μπορεί να ήσουν με κάποιον 3 χρόνια μαζί και ποτέ να μην πήγες ένα ταξίδι μαζί του, να απέφευγες να κοιμάσαι συχνά στο σπίτι του ή να μην τον είχε συστήσει στον κύκλο σου.
Σημάδι 2: Τον έχεις στο “περίμενε”
Μήπως όταν κάνεις πλάνα για το μέλλον (έστω και για για το επόμενο Σαββατοκύριακο) με το αγόρι σου ή με κάποιον που σε ενδιαφέρει τέλος πάντων, συνηθίζεις να του απαντάς κάπως έτσι; “Ναι, μάλλον θα ήταν ωραία”, “Θα το σκεφτώ και θα σου πω”, “Ίσως να το κανονίσουμε”. Με άλλα λόγια, όταν πάντα κρατάς μια πισινή για οτιδήποτε προσπαθείτε να οργανώσετε μαζί, είναι πολύ πιθανό απλά να φοβάσαι να του δώσεις μια υπόσχεση την οποία δεν είσαι σίγουρη ότι θα θέλεις να εκπληρώσεις, όταν φτάσει η στιγμή.
Εντάξει, βρε παιδί μου, δεν εννοώ να αρχίσεις να λες και ναι στα πάντα και να προσκολληθείς επάνω του σαν βδέλλα. Στο κάτω-κάτω, αυτός μπορεί να προτείνει και μαλακίες ή να ανυπομονεί να τα κάνει όλα μαζί σου με τη μία κι εσύ να θέλεις λίγο το χώρο και το χρόνο σου.
Αλλά όταν τον έχεις ταράξει στο “δεν ξέρω” και στο “περίμενε”, εκεί ίσως υπάρχει προβληματάκι, που θα πρέπει να αναρωτηθείς αν οφείλεται στο γεγονός ότι δε σε πολυψήνει η φάση μαζί του ή στο ότι ίσως φοβάσαι να δεσμευθείς παραπάνω γενικότερα, ακόμα κι αν τον θες σαν τρελή.
Σημάδι 3: Αποφεύγεις τη δύσκολη συζήτηση
Και φυσικά μιλάμε για την περιβόητη συζήτηση που όλα τα ζευγάρια πρέπει κάποια στιγμή να κάνουν, για να συμφωνήσουν τι είναι αυτό που έχουν. Έλευθερη σχέση; Αποκλειστική σχέση; Φίλοι με προνόμια;
Αν σε κάθε σου σχέση παλεύεις με νύχια και με δόντια να αποφύγεις αυτή τη συζήτηση, όσες φορές κι αν επανέρχεται και όσο κι αν έχει φτάσει ο κόμπος στο χτένι, τότε μάλλον δεν είσαι έτοιμη να επιλέξεις τι θέλεις, και επομένως μάλλον φοβάσαι τη δέσμευση, όπως μπορείς να διαβάσεις και σε πρόσφατο άρθρο από το Psych Central.
Σημάδι 4: Σαμποτάρεις τις σχέσεις σου
Με αυτό δεν εννοούμε απαραίτητα ότι προσπαθείς να κάνει τα αδύνατα δυνατά για να καταστρέψεις τη σχέση. Μερικές φορές οι συμπεριφορές σου που αποτελούν σαμποτάζ είναι υποσυνείδητες και οφείλονται στο φόβο της δέσμευσης, όπως διαβάζουμε και στη συγκεκριμένη έρευνα.
Ποιες συμπεριφορές μπορεί να είναι αυτές:
- Δε μοιράζεσαι τις σκέψεις του μαζί σου.
- Χρειάζεσαι πολύ συχνά να περάσεις αρκετό χρόνο μακριά του.
- Νιώθεις ευάλωτη μετά από μια πολύ προσωπική συζήτηση μαζί του και νιώθεις την ανάγκη να απομακρυνθείς για λίγο.
- Όταν μιλάς ή σκέφτεσαι τα μελλοντικά του πλάνα, αυτός δεν υπάρχει σχεδόν πουθενά.
Πώς θα αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας;
Αν υπάρχει ένα πράγμα στη ζωή που μας κρατάει πίσω από τις σωστές αποφάσεις, από τις μεγάλες αλλαγές και από ό,τι όμορφο μπορεί να μας συμβεί είναι οι φόβοι μας. Και γι’ αυτό πρέπει να τους αντιμετωπίσουμε και να προχωρήσουμε χωρίς αυτούς.
Πώς, όμως, θα γίνει αυτό;
Α. Αναγνώρισε το φόβο σου
Μερικοί φόβοι, όπως όταν βλέπεις μια κατσαρίδα να περνάει από δίπλα σου, είναι παροδικοί. Φεύγουν, τους ξεχνάς και σταματούν να σε επηρεάζουν. Επίσης, είναι και εύκολο να τους αναγνωρίσεις. Είδες την κατσαρίδα, φοβήθηκες, αγχώθηκες, ίδρωσες, αλλά άλλαξες πεζοδρόμιο και τώρα είσαι καλά και ξέρεις ακριβώς τι ήταν αυτό που σε τρόμαξε.
Άλλοι φόβοι είναι πιο δύσκολο να τους εντοπίσουμε και δυστυχώς δεν είναι παροδικοί, αλλά μαθαίνουμε να ζούμε με αυτούς, όπως π.χ. ο φόβος για οικειότητα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, πρέπει να είμαστε παρατηρητικοί και να προσπαθούμε να καταλαβαίνουμε τι είναι αυτό που μας προκαλεί φόβο μέσα στην καθημερινότητά μας.
Μόλις αναγνωρίσεις το φόβο, το μισό πρόβλημα έχει ήδη λυθεί, αλήθεια σου λέω!
Β. Απόκτησε αυτοεκτίμηση
Εφόσον έχουμε αναγνωρίσει το πρόβλημα, σειρά έχει να το λύσουμε. Πρέπει, δηλαδή, να έχουμε τη θέληση να κάνουμε κάτι για τον εαυτό μας, ώστε να βοηθηθούμε. Για να συμβεί κάτι τέτοιο, πρέπει να εκτιμάμε και βέβαια να αγαπάμε τον εαυτό μας.
Μόνο έτσι θα μπούμε στη διαδικασία να αφιερώσουμε χρόνο και προσπάθεια σε εμάς. Αν έχεις ήδη διαβάσει το νέο μας E-Book “ΤΟ ΤΑΝΓΚΟ ΘΕΛΕΙ ΔΥΟ” (ναι, θα το λέω μέχρι να το διαβάσεις, γιατί πολύ απλά πρέπει να το διαβάσεις), θα έχεις διαβάσει το κεφάλαιο σχετικά με την αυτοεκτίμηση και επομένως θα γνωρίζεις ότι από εκεί αρχίζουν όλα. Κανείς δε θα σε πάρει από το χέρι, για να σε κάνει καλύτερη, για να σου λύσει τα προβλήματα, για να σου δώσει απαντήσεις στα δύσκολα διλήμματα.
Οπότε, πρέπει να αγαπάς τον εαυτό σου αρκετά, για να το κάνεις εσύ για σένα. Άλλωστε, ακόμη κι αν κάποιος είναι πρόθυμος να τα κάνει όλα αυτά για χάρη σου, ούτε αυτός θα μπορέσει, αν εσύ δεν είσαι έτοιμη να τα δεχτείς. Όπως έχουμε ξαναπεί, δε μπορείς να σώσεις κάποιον που δε θέλει να σωθεί…
Γ. Άσε τους άλλους να λένε…
Ενώ με τα δικά μας προβλήματα πολλές φορές τα βρίσκουμε σκούρα, όταν πρόκειται για προβλήματα άλλων πάντα νομίζουμε ότι έχουμε τη λύση. Εντάξει, δεν είναι όλοι έτσι. Αλλά σίγουρα θα έχεις συναντήσει ανθρώπους που νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα, προσπαθούν να σου εξηγήσουν πώς νιώθεις και τι χρειάζεσαι εσύ, λες και αυτοί είναι δυνατόν να γνωρίζουν καλύτερα απο σένα τις δικές σου ανάγκες.
Και όταν μιλάμε για φόβους, φοβίες και άλλα πολλά, σίγουρα θα ακούσεις κριτική: “Μα καλά, φοβάσαι τις αράχνες;”. Το πιο εκνευριστικό, όμως, είναι όταν ακούς συμβουλές που δεν έχουν κανένα απολύτως νόημα. Για παράδειγμα, “αν φοβάσαι, αντιμετώπισε το φόβο σου”. Άντε καλέ, πώς δεν το σκέφτηκα;! Είναι σαν να σου λέει κάποιος ότι έχει αϋπνία και να του απαντήσεις “Ε, πέσε και κοιμήσου”.
Ειδικά όσον αφορά στις φοβίες, που είναι ένα είδος ψυχικής διαταραχής, οι άνθρωποι δεν κατανοούν ότι πρόκειται για μια συνθήκη που εκείνες τις στιγμές δε μπορείς να την ελέγξεις, απλά συμβαίνει. Επομένως, μη χάνεις το χρόνο σου ακούγοντας τιπς και αμπελοφιλοσοφίες που άτομα χωρίς καμία ειδική γνώση, απλά επειδή θέλουν να το παίζουν ξερόλες.
Ακόμη κι αν κάποιος έχει την ίδια φοβία/φόβο με σένα και θέλει καλοπροαίρεται πάντα να σε συμβουλεύσει και να σου εξηγήσει με ποιον τρόπο ο ίδιος το ξεπέρασει και σε παροτρύνει να το δοκιμάσεις κι εσύ, δε σημαίνει απαραίτητα ότι η ίδια μέθοδος θα δουλέψει και σε σένα.
Δ. Εμπιστεύσου έναν ειδικό
Και ακριβώς επειδή δε μπορούμε να δείχνουμε εμπιστοσύνη στην άποψη του κάθε άσχετου, η ιδανική λύση είναι να απευθυνθεί σε έναν ειδικό. Βέβαια μπορεί μόνη σου να καταφέρεις να ξεπεράσεις ένα φόβο που σε ταλαιπωρεί και σε κρατά πίσω.
Ακόμη κι αν δε μπορείς ή αν δε θες να το προσπαθήσεις εντελώς μόνη σου, όμως, ένας ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να σε κατευθύνει. Μπορείτε μαζί να ξεκινήσετε από το στάδιο 0, δηλαδή από εκεί δε γνωρίζεις καν ακόμα τι είναι αυτό που σε φοβίζει.
Θέτοντάς σου τις σωστές ερωτήσεις, ένας ψυχολόγος μπορεί να σε βοηθήσει να ψάξεις μέσα σου και να βρεις τι είναι αυτό που σε ενοχλεί, να το φέρεις στην επιφάνεια, να νιώσεις την άνεση και την ασφάλεια να το συζητήσεις και όλα τα υπόλοιπα από εκεί και έπειτα είναι πιο εύκολα. Αρκεί να μην τα παρατήσεις, μέχρι να νικήσεις το φόβο σου!
Αυτό ήταν το σημερινό μας άρθρο! Ελπίζουμε να σου φάνηκε ενδιαφέρον και χρήσιμο. Αν ναι, θα χαρούμε πολύ να το μοιραστείς με μια φίλη σου και να μας πείτε τη γνώμη σας στα social media του LadiesOnly!
Και φυσικά, όπως πάντα, περιμένουμε και τις δικές σου εμπειρίες. Αντιμετωπίζεις κάποιον από τους φόβους για τους οποίους συζητήσαμε; Τι σε έχει βοηθήσει να τον ξεπεράσεις; Υπάρχει ίσως κάποιος άλλος φόβος που έχεις για τον οποίο θα ήθελες να μιλήσουμε σε επόμενο άρθρο μας;
Τέλος, αν θέλεις να μάθεις περισσότερα για το φόβο για οικειότητα, τότε πρέπει να αποκτήσεις το νέο μας E-Book “ΤΟ ΤΑΝΓΚΟ ΘΕΛΕΙ ΔΥΟ”!